Poradnik o kryształach z Czech

Naczynia kryształowe to nie tylko relikt z czasów PRL – nadal są popularne, a ich miłośnikami zostają coraz młodsze pokolenia. Jedne z najbardziej znanych produktów pochodzą z hut szkła w Bohemii (części współczesnych Czech) i są cenione m.in. za niezwykły blask czy kunsztowny szlif. Naczynia kryształowe wbrew pozorom nie wymagają również skomplikowanej pielęgnacji. Tajniki kryształów Bohemia zdradzamy w poniższym artykule.

1. Czeski kryształ – historia Bohemii

Nazwa “Bohemia” pochodzi od łacińskiej nazwy historycznej krainy Czech, a jej korzeni upatruje się w średniowiecznych słowach: “Boiohaemum” / “Boiohaemia”. Określano tak tereny, na których mieszkał w V–IV w. p.n.e. celtycki lud Bojów. “Bohemia” oznaczała więc „krainę ludu Bojów”.

Następnie nazwa ta przylgnęła do wytwarzanych na tych terenach od XVII w. wyjątkowych przedmiotów z nowego typu surowca – szkła kryształowego. Początkowo ich produkcją zajmowały się małe manufaktury, potem powstające w Bohemii huty szkła.
Obecnie mianem “Bohemii” określa się właśnie wiele hut szkła, które produkują naczynia ze szkła kryształowego.

Jedną z nich jest Bohemia Jihlava założona w 1845 roku przez Karla Antona i nazwana pierwotnie Jihlavske Sklarny Bohemia (Jihlawskie Huty Szkła Bohemia). Mieści się w Antoninov Dul (niedaleko miasta Jihlava). Zakład zajmuje się produkcją naczyń z kryształu znanych na świecie z niezwykłej przejrzystości i braku skaz (m.in. bąbli powietrza w szkle), a także z nowoczesnego wzornictwa oraz szlifów.

2. Szkło kryształowe – co to jest?

Kryształ to szkło z dodatkiem ołowiu, a dokładniej tlenku ołowiu (PbO) – jego zawartość wynosi od 18% nawet do 80%. Nazywany jest szkłem kryształowym lub ołowiowym.
Jego początków można szukać w XVII w. w Anglii oraz właśnie w Czechach: kryształ powstał w wyniku eksperymentów – dodawania różnych związków do szkła sodowego.
Warto zaznaczyć, że szkło kryształowe, mimo wysokiej zawartości ołowiu, jest bezpieczne dla zdrowia człowieka.

Cechy szkła kryształowego (w porównaniu ze szkłem sodowym):
• większa przejrzystość,
• wzrost współczynnika załamania światła – ma specyficzny blask,
• większa dyspersja, czyli rozszczepianie światła w szlifach,
• większa gęstość,
• większa miękkość,
• wyższa odporność na działanie kwasów.

Szkło wykorzystywane do produkcji kryształów Bohemia zawiera 24% tlenku ołowiu.

3. Kolekcja kryształów Caren Bohemia – charakterystyka

Wśród kolekcji Bohemia Jihlava wyróżnia się seria Caren. Charakteryzuje się ona oszczędną stylistyką i obecnością delikatnych żłobień na ściankach naczyń. Dzięki ponadczasowemu designowi naczynia kryształowe Bohemia są uniwersalne – pasują do różnych typów zastawy stołowej.

W kolekcji Caren Bohemia znajdują się:
• karafka do alkoholu o pojemności 900 ml, wyposażona w szklany korek,
• kieliszek do czerwonego wina (poj. 300 ml),
• kieliszek do białego wina (poj. 240 ml),
• kieliszek do szampana (poj. 180 ml),
• szklanka do drinków niska (poj. 320 ml),
• szklanka do drinków wysoka (poj. 350 ml).

4. Jak czyścić naczynia kryształowe?

Wiele osób zastanawia się, jak dbać o kryształy, aby długo zachowały swój niepowtarzalny urok. Nie można traktować ich jak zwykłych naczyń szklanych, ponieważ szkło kryształowe jest bardziej miękkie i mniej odporne na wysokie temperatury niż szkło sodowe.

Przygotowaliśmy kilka zasad pielęgnacji kryształów Bohemia, które pozwolą zachować ich blask oraz wysoką przejrzystość.

1. Do kieliszków i szklanek ze szkła kryształowego należy wlewać wyłącznie zimne lub chłodne napoje – nie nadają się one do podawania gorących herbaty czy kawy.

2. Puste naczynia kryształowe myjemy od razu po opróżnieniu, ponieważ na ściankach może powstać trudny do usunięcia osad np. z kolorowych alkoholi.

3. Prawidłowe mycie czeskich kryształów: nie należy używać gorącej wody – wystarczy chłodna lub wręcz zimna. Kryształowe naczynia myjemy miękką gąbką/ściereczką z dodatkiem delikatnego płynu.

4. Nie należy stosować ostrych myjek – mogą porysować i zmatowić szkło.

5. Naczynia kryształowe nie nadają się do mycia w zmywarkach.

6. Po ręcznym myciu można wypłukać kryształy Bohemia Jihlava w wodzie z dodatkiem octu – zapobiegnie to powstawaniu zacieków.

7. Kolejnym etapem po myciu jest pozostawienie naczyń z kryształu do wyschnięcia, a następnie wypolerowanie ich miękką ściereczką.

8. Jeśli szkło jest zmatowiałe, można użyć wilgotnej ściereczki posypanej drobną solą do wypolerowania.

Czeskie kryształy Bohemia, o które się odpowiednio dba cieszą oko i są prawdziwą ozdobą każdego stołu. Można je podarować także na wiele okazji np. jako prezent ślubny.